Դրամաշորթը

- Ախպե՛րս, լավ ե՞ս, Նելլին, երեխաները ո՞նց են:

- Կարո՛, դու ե՞ս, ալո՜, ալո՜…

- Հա՛, ես եմ, բա էլ ո՞վ պիտի լինի, լավ է` ճանաչեցի՛ր, տնաշե՜ն:          

          

- Հա՛, ճանաչեցի, Կարո ջա՛ն, Նելին էլ, երեխաներն էլ լավ են, քեզ բարևում են:

          

- Լա՜վ է, լա՜վ է, ա՛յ, այդպես, միշտ լա՜վ եղե՛ք, ես Ձեր ցավը՜ տանեմ, Սաքո՛ ջան: Մի քիչ խմած եմ, քեֆս էլ՝ լավ, ասացի զանգեմ, ախպորս հալը հարցնեմ, ուրախացնեմ, լավ չարեցի՞…  Չէ՞, չէ՞, դու ասա՛, լավ չարեցի՞, ցա՜վդ տանեմ, կյանքի՜դ մեռնեմ, Սաքո ջան, ախպեր ջան…    

           

- Լավ արեցիր, Կարո՛ ջան, շնորհակալ ենք, որ մեզ հիշեցիր:

- Ոչ մի շնորհակալություն, լսու՞մ ես, ո՜չ մի… Էլ ո՞ր օրվա ախպերներ ե՜նք, որ չհիշենք, հը՞, - հարբած, լեզուն փաթ ընկնելով, առարկում էր Կարոն՝ Սաքոյի հորեղբոր տղան, ով, ըստ երևույթին, զանգահարում էր արտերկրից: - Դու էն ասա՝ ապրուստ ունե՞ք, ո՞նց եք ապրում:  

- Է՜հ, ո՜նց պիտի ապրենք… Գազ չկա, լույս չկա, աշխատանք չկա, պատերազմ է… Մի կերպ ապրում ենք:

- Բայց ոնց որ թե էդ ազերիներին մերոնք լավ էլ նեղում են, հը՞:

- Հա՛, փա՜ռք Աստծո, մերոնք լավ են կռվում, Քարվաճառը, Լաչինն են ազատագրել, նույնիսկ՝ Շուշին, երևի լսել ես, ուրախանում, անչափ հպարտանում ենք մեր հաղթանակներով, բայց կյանքը դեռ երկար ժամանակ չի շտկվի այստեղ, անելու շատ բան կա, Կարո ջան, շա՜տ…

- Հա՜, բա ո՜նց, լսել եմ, թող ջարդեն էդ անիրավներին, ես դրանց… Հիշու՞մ ես՝ ի՞նչ էր ասել Վլադիմիր Վլադիմիրովիչը դրանց մասին:

- Ո՞վ:

-         Մայակովսկին, ափսոս հիմա էսքանն եմ հիշում.

      

«Азербайджанец, трусливый лжец,
Ты словно кал и брат твой шакал,
Ты ни мужчина, ты гнусный турок,
И нет в тебе чести, ты грязный окурок.
Азербайджанец, ты горный баран,»

- Հա՜, հիշեցի, - շարունակեց Սաքոն.

«Спокойно скочишь по чужим горам,
Ты не продажный, ты давно продан,
И словно шлюха дьяволу отдан.
Азербайджанец, дикий кочевник,
Но не человек, а паршивый отшельник,
Ты ишак, грязный, не мытый давно,
И в конце концов-ты просто дерьмо.»

- Ի՜նչ ճիշտ է ասված, նույնիսկ Մայակովսկին դրանց չի սիրել, ես դրանց… Լա՛վ, թողնենք դրանց: Սաքո՛ ջան, հիմա գիշեր է այստեղ, վաղն առավոտյան, հենց լույսը բացվի ձեզ հարյուր դոլար փող կուղարկեմ:

- Կարիք չկա, նեղություն մի՛ քաշիր, անհարմար է…

- Ոչ մի նեղություն էլ չի, ոչ էլ՝ անհարմար է: Էլ ո՞ր օրվա ախպերդ եմ, որ քո նեղ օրին չհասնեմ, հը՞: Դե, ասա՜, դե, ասա՜… Համ էլ՝ գործերս լավ են՝ քանի հատ բիզնես ունեմ, հարյուր դոլարն ի՞նչ է, որ չուղարկեմ, հը՞:

- Իրոք, կուղարկի՞, - հարցրեց Սաքոյի կինը, - թե՞ խմած էր, մի բան ասեց:

- Չգիտեմ: Դժվար թե: Քանի տարի է, գնացել է, չէր զանգահարում, չէր հիշում մեզ:  Հարբած էր, քեֆը լավ, մի բան էր՝ ասեց: Ուղղակի մեծ-մեծ խոսեց: Էլի լավ է, որ կամեցավ: Դրա համար էլ պետք է շնորհակալ լինենք:

Ինչքա՜ն զարմացան Սաքոն, Նելին ու երեխաները, երբ առավոտյան նրանց տուն առաքվեց խոստացված հարյուր դոլարը, դեռ ավելին՝ մի մեծ ծանրոց էլ՝ ուտելիքով լիքը:

- Ապրի՛ Սաքոն, - բացականչեց Նելին, - տեսա՞ր, ինչպիսի հորեղբոր տղա ունես: Աստված նրան հաջողություն տա ու երկար կյանք…

- Այո՛, այո՛… Իսկապես, շատ լավ բան արեց, հասավ մեր նեղ օրվան… Երևի գործերն իսկապես լավ են: Բացի դրանից նա ոչ միայն իմ հորեղբոր տղան է, այլ նաև համակուրսեցին. միասին ենք սովորել Պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետում:

Քիչ հետո, Կարոն զանգահարեց, պարզելու համար՝ ուղարկած փողը և ծանրոցը տեղ հասե՞լ են, թե՞ ոչ: Սաքոն ու Նելին ջերմորեն շնորհակալություն հայտնեցի նրան՝ ստացված անակնկալ օգնության համար:

- Կարիք չկա շնորհակալություն հայտնելու, մեծ բան չեմ արել, էլի կուղարկեմ, չեմ թողնի, որ Դուք կարիքի մեջ մնաք ու նեղվեք, - արդեն սթափ վիճակում, լրջորեն առարկեց նա՝ նրանց: - Այսուհետ մշտապես կապի մեջ կլինենք, որ իմանամ՝ ինչպես Ձեզ օգնել, - ասաց նա:

Իրոք, նա հաճախ էր կապվում նրանց հետ ու երկար զրուցում: Մեկ շաբաթ անց Կարոն նորից հարյուր դոլար փող ուղարկեց: Սաքոն ու Նելին զարմացած էին և անհարմար էին զգում այդքան հաճախակի իրենց օգնություն ցույց տալու համար: Երբ Կարոն նորից զանգահարեց, տեղեկանալու համար, թե գումարը ստացել են, Սաքոն ասաց.

           

- Կարո ջան, շա՜տ, շա՜տ շնորհակալ ենք ու շոյված քո ուշադրության և հոգատարության համար, բայց մեզ երես ես տալիս, այսքան հաճախ փող մի՛ ուղարկիր, մենք որոշակիորեն անհարմար ենք զգում, որովհետև մեր խնդիրներով նեղություն ենք տալիս քեզ…

- Ոչ մի նեղություն էլ չեք տալիս, մյուս անգամ այդպիսի բան չասեք, - զայրացավ Կարոն: - Գործերս շատ լավ են, արդեն ասել եմ, հա՜, իմիջիայլոց, օգնականի կարիք ունեմ, կուզե՞ս դու էլ արի, ինձ կօգնես, բիզնեսներիցս մեկը կտամ քեզ, կաշխատացնե՛ս: Ի՞նչ կասես, կգա՞ս:

- Մի քիչ ժամանակ տու՛ր, մտածեմ ու խորհրդակցեմ Նելիի հետ, լա՜վ:

           

- Հա՛, մտածիր, բայց արագ՝ ժամանակ չկա, չեմ ուզում օտար մարդ վարձեմ, հասկացա՞ր:   

- Հասկացա, բայց Նելիի համար առանց ինձ շատ դժվար կլինի, քանի որ գիտես, որ սեփական տան մեջ ենք ապրում, հազար ու մի խնդիրներ են առաջանում, ինքը մենակ գլուխ չի հանի:

Նելիին ու երեխաներին էլ հետդ բեր:

- Իսկ տունն ու՞մ հույսին թողենք:

- Վաճառե՛ք, կգաք այստեղ այդ գումարով ձեզ համար երկու հարկանի, մեծ հողամասով տուն կառնենք կամ էլ ձեր ուզած նախագծով ու ճաշակով կկառուցենք: Երևի մի երեսուն հազար դոլար կտան, չէ՞: Այստեղ գյուղական վայրեր են, տասնհինգ հազար դոլարով ի՜նչ հրաշալի տուն կառնեք, մնացածն էլ բիզնեսի մեջ կդնեք:

           

Սաքոն ու Նելին հրապուրված էին Կարոյի առաջարկով, բայց գալիք, այդքան կտրուկ փոփոխությունները վախեցնում էր նրանց:

           

- Բա որ չստացվի, ինչպես Կարոն է ասում՝ տունը կկորցնենք, անտուն կմնանք:

           

- Է՜հ, առարկում էր Նելին, չլսեցիր՝ ինչ ասաց Կարոն: Այդ փողով լավ տուն կառնենք կամ կկառուցենք, մի բան էլ կավելանա, որ բիզնեսի մեջ դնենք: Ինքն էլ քեզ լավ գործ է առաջարկում, արի՛ համաձայնվենք: 

Մի քանի օր տատանվելուց հետո ամուսինները որոշում կայացրեցին՝ հետևել Կարոյի խորհրդին: Ա՜խր, նեղն էին, ապագան էլ շատ խոստումնալից: Բացի այդ շատերն էին թողնում, գնում Հայաստանից ապրուստի համար: Միգուցե՞ արտագաղթողները ճիշտ էին վարվում, ինչու չհետևել նրանց օրինակին:

Սաքոն ու Նելին անմիջապես տեղյակ պահեցին Կարոյին իրենց որոշման մասին: Կարոն շատ ուրախացավ.

- Լավ եք մտածել, ապրե՛ք… Իմ նման ախպեր ունեք, ոչ մի բանի մասին մի մտածեք: Հնարավորինս շուտ տունը վաճառե՛ք և եկե՛ք ինձ մոտ: Վաճառելիս էլ՝ մի քիչ պակաս ասեք, որ շուտ վաճառվի: Ձեզ՝ ձեր տան գնի կեսն էլ բավական է, որ այստեղ տուն առնեք, ավելի լավը, իր բոլոր հարմարություններով:

Ամուսինները տունը վաճառեցին շուկայականից ցածր գնով, որովհետև Կարոն շտապեցնում էր: Տունը վաճառվեց 32,000 ամերիկյան դոլարով: Կարոյի խորհրդով, որպեսզի ապահով լինի, նրանք 25,000 դոլարը բանկային փոխանցմամբ ուղարկեցին նրան:

- Հենց ձեզ համար տուն գնեմ, կզանգեմ, դուք էլ տոմսերը կառնեք ու կգաք ինձ մոտ, - շարունակում էր ուղղորդել նրանց Կարոն՝ իր խորհուրդներով: 

Օրերն անցնում էին, սակայն Կարոն չէր շտապում նրանց հրավիրել: Ամեն անգամ մի պատճառաբանություն, մի խնդիր  էր մեջտեղ բերում: Մոտեցավ տունը նոր տանտերերին հանձնելու, տունը դատարկելու ժամանակը, իսկ Կարոն, դեռ «հարցեր» էր լուծում: Ամուսինները խիստ անհանգստացած էին: Նելին արդեն կասկածում էր, որ իրնց խաբել և կողոպտել են, բայց Սաքոն չէր հավատում.

- Նելի՛, այդպիսի բան մտքովդ անգամ չանցկացնես: Դու մոռանում ես, որ Կարոն իմ հորեղբոր տղան է, նա այդպիսի բան երբեք չէր անի, մանավանդ գիտեր, որ վատ ենք ապրում, կարիքի մեջ ենք…

Կարոյից նամակ եկավ: Նա այդ նամակով հայտնում էր, որ ստիպված է եղել իրենց մոլորեցնել և խաբեությամբ տունը վաճառել տալ, քանի որ իր ընտանիքի հետ հաշվեհարդար կտեսնեին պարտատերերը, իսկ ուրիշ ելք չկար: Կարոն իր ու կնոջ անունից ներողություն էր խնդրում և առաջարկում, տեղափոխվել վարձու բնակարան: Խոստանում էր վարձն ամեն ամիս ուղարկել, մի բան էլ ավել, որ ապրվեն, մինչև ավելի լավ ժամանակներ գան:

ՄԱՐՏԻՆ ՇԻՐԻՆՅԱՆ

Կալիֆորնիա, Գլենդեյլ

7 դեկտեմբերի, 2018թ.