Վաղ առավոտյան, երբ դեռ զով էր
և արևն էլ այնքան անխնա չէր այրում երկնակամարից, մեր շենքի շքամուտքից մի գեղեցիկ
աղջիկ դուրս եկավ փոքրիկ, սպիտակ, փափկամազիկ շնիկի հետ: Աղջիկը փոքրամարմին էր,
նիհար, նուրբ դիմագծերով, աջ ձեռքի բոլոր մատները, բացառությամբ բութ մատի, կտրված
էին: Դա անմիջապես աչքի էր զարնում, քանի որ հենց այդ ձեռքի մեջ էր գեղեցիկ,
աշխույժ ու թռվռան շնիկի դարչնագույն շնաթոկը: Շնիկն այնպես քաշում, տանում էր
աղջկան իր ետևից՝ կարծես աշխատանքից էր ուշանում: Փողոցում, բացի ինձնից ու նրանից,
ոչ ոք չկար: Միգուցե դա էր պատճառը, որ աղջիկը մի թույլ ժպիտ պարգևեց ինձ և հետևեց
իրեն առաջնորդող ժրաջան շնիկին: «Խե՜ղճ աղջիկ,
- մտածեցի ես, - տեսնես ի՞նչ է եղել, որ անմատ է մնացել՝ միգուցե՞ դժբախտ պատահար
մանուկ հասակում, կամ դաժան պատիժ` աններելի հանցանքի համար, ով գիտե՞»:
Ես դեռ երթուղային տաքսիի էի սպասում
մեր շենքի առջևում գտնվող երթուղային տաքսիների կանգառում, երբ աղջիկը վերադարձավ.
երևի խանութ էր գնացել նախաճաշի համար ուտելիք գնելու: Նա նորից ժպտաց ինձ, այս
անգամ ավելի համարձակ՝ կարծես ծանոթ մարդու էր հանդիպել: Ես նույնպես ժպտացի և սիրալիր
հարցրեցի նրան.
- Նոր կենվոր ե՞ք, մեր շենքում
եք ապրելու՞:
Աղջիկը չհասկացավ ինձ: Ես հարցերս
կրկնեցի ռուսերեն, այնուհետև անգլերեն: Նա գլխով արեց, որպես հաստատական նշան:
Հարցրեցի.
- Անունդ ի՞նչ է:
- Ատիշե, նշանակում է հուր, կրակ:
- Պարսկաստանից ե՞ք:
- Այո՛:
- Շատ հաճելի է, - ասացի, - ես
էլ եմ այս շենքից, անունս Վարդան է, գնում եմ աշխատանքի:
Գրեթե ամեն օր, առավոտյան աշխատանքի
գնալիս, հանդիպում էի նրան: Անմատ պարսկուհին, կողքիցս անցնելիս ժպտում էր ինձ, ինչպես հին ծանոթի: Ինձ թվում
էր, որ նրա տրամադրությունը միշտ բարձր էր և շատ երջանիկ էր՝ իր շնիկի հետ
զբոսանքի գնալիս: Շնիկն էլ էր ինձ հին ծանոթի տեղ դնում. ամեն անգամ ինձ
հանդիպելիս, ուրախ, պոչիկը շարժվելով մի պահ մոտենում էր ինձ, հոտոտում՝
համոզվելու համար, որ դա ես եմ, այնուհետև քաշում տանում էր հմայիչ պարսկուհուն իր
ետևից: Լսել էի, որ մահմեդականները, առավել ևս պարսիկները, ովքեր արմատական կամ ֆունդամենտալ
իսլամիստներ են, պիղծ են համարում շներին, և հավանաբար Պարսկաստանում աղջիկը չէր
կարողանա անկաշկանդ զբոսնել նույնիսկ փոքրիկ, անպաշտպան շնիկի հետ: Ես դրանում այնքան
էլ համոզված չեմ, բայց եթե դա այդպես է, ապա ինչքան երեխաներ և նույնիսկ
մեծահասակներ, ովքեր սիրում են շների հետ խաղալ և զբոսնել, զրկված են այդ անմեղ
հաճույքներից: Ափսո՜ս, շատ ափսո՜ս…
Ատիշեն ամուսին ուներ՝ հայ
ամուսին Պարսկաստանից: Մի քանի օր անց, պատահմամբ, տեսա նաև նրան: Նրա անունը
Վահիկ էր, պարսկուհու պես փոքրամարմին, բայց պակաս համակրելի: Նա ինչ-որ բիզնեսով
էր զբաղվում, բացատրեց, բայց լավ չհասկացա, թե՞ ինչպիսի: Անզեն աչքով էլ երևում
էր, որ նա սիրում էր իր չքնաղ կնոջը, անչափ շատ:
- Ի՜նչ երջանիկ ամուսիններ են,
- ասացի հարևանիս, ով մի հարկ նրանցից վերև էր ապրում:
- Ի՜նչն են երջանիկ, - ասաց նա,
- ամբողջ օրը կռվում են, կինն էլ հաճախակի լաց է լինում:
- Չի կարող պատահել, -
բացականչեցի ես, - չեմ հավատում:
- Արդեն պատահել է և այն էլ
նրանց եկած օրվանից. իմ բնակարանում ամեն ինչ պարզ լսվում է, որովհետև մեր շենքի
առաստաղները վատ են ձայնամեկուսացված:
- Խե՜ղճ կին, - ասացի ես:
- Դեռ հարց է, ով է խեղճը՝
ամուսինը՞, թե՞ կինը, - փիլիսոփայեց հարևանս՝ Աշոտը, ով ընդհանրապես ամուսնացած
չէր, չնայած պատկառելի տարիքին:
Մի օր, կեսօրին, իմ հանգստյան
օրը, մեր շքամուտքում ուժեղ գազի հոտ էր տարածվել. ես դա իսկույն նկատեցի, երբ
բնակարանից դուրս եկա: Անմիջապես իմաց տվի հարևանիս՝ Աշոտին: Նա էլ հաստատեց իմ
կասկածները: Մինչ մենք անհանգստացած քննարկում էինք, թե արդյոք ո՞ր բնակարանից է գազի
արտահոսքը, ինչքանո՞վ է այն վտանգավոր, զանգահարե՞նք Գազի վթարային ծառայություն և
ահազանգե՞նք այդ մասին, թե՞ ոչ, երբ մեր շքամուտքի դուռը բացվեց և Վահիկը ներս
մտավ: Մենք անմիջապես դիմեցինք նրան.
- Վահի՛կ, չե՞ս զգում գազի
հոտը, որ տարածվել է ամբողջ շքամուտքով մեկ:
Նա այլայլվեց և անվարան հայտարարեց.
- Վա՜յ, դա կինս է արել՝
Ատիշեն, երևի ուզում է ինքնասպան լինել:
- Ո՞նց թե ինքնասպան, -
չափազանց զարմացած ու հուզված միաժամանակ գոչեցինք մենք, սակայն մեր հարցն
անպատասխան մնաց, փոխարենը՝ նա հարցրեց.
- Շարժական աստիճանով, բակի
կողմից կարո՞ղ եմ ապակեպատ պատշգամբով ներս մտնել և փրկել կնոջս:
- Այո՛, կարող ես: Բակում
բավականին երկար, փայտյա աստիճան կա, հենի՛ր պատին և պատշգամբով ներս մտի՛ր, -
ասաց Աշոտը, իսկ ես այդ միջոցին, առանց հապաղելու, իմ բջջային հեռախոսով զանգեցի 104՝
Գազի վթարային ծառայություն և ահազանգեցի գազի արտահոսքի մասին:
Ես և Աշոտը դուրս եկանք փողոց՝ դիմավորելու
Գազի վթարային ծառայության ավտոմեքենային և շենքի աջակողմյան մասից տեսանք, թե ինչպես
պատշգամբից Վահիկը ներս մտավ բնակարան: Մի քանի րոպե անց ուժգին պայթյուն լսվեց, և
պատշգամբի ապակիները, վերածվելով արևածաղկի սերմերի չափ բազմաթիվ մանր բեկորների, մոտ
հիսուն մետր շառավիղով, թռան այս ու այն կողմ: Բարեբախտաբար, այդ պահին ես և Աշոտը
մեջքով էինք շրջված դեպի պատշգամբը և մոտավորապես երեսուն մետր հեռու էինք գտնվում:
Շոգ ամառ էր, և, բնականաբար, մենք կարճաթև վերնաշապիկներով էինք: Մեր թևերի և
պարանոցների բաց մասերը մի քանի տեղերից արյունոտվեցին ապակու մանր բեկորներից: Արյունահոսում
էր նույնիսկ Աշոտի ձախ ականջը: Մի քանի րոպեից ժամանեցին հրշեջները, ոստիկանները,
արտակարգ իրավիճակների ծառայության աշխատակիցները, շտապ օգնությունը և, իհարկե՛,
գազի վթարային ծառայության աշխատակիցները՝
իրենց ծառայություններին հատուկ, ուժեղ ձայնային ազդանշաններ արձակելով, ինչպես
նաև կարճ ժամանակամիջոցում, մի ստվար հետաքրքասերների բազմություն հավաքվեց դեպքի
վայրում:
- Ի՞նչ է պատահել, ի՞նչ է
պատահել, - իրար հերթ չտալով, անընդհատ հարցնում էին մեզ հավաքվածները, սակայն
մենք՝ ես և Աշոտը շվարած կանգնած էինք և կցկտուր պատասխաններ էինք տալիս նրանց,
որովհետև դեռևս շատ բան չգիտեինք, մի քիչ էլ վախեցած էինք…
Հանկարծ ննջասենյակի պատուհանի
գոգին երևաց Ատիշեն. նա կքանստած, հուսահատ հեծկլտում էր և ճչալով, ըստ երևույթին,
օգնություն էր հայցում...
Նոր ժամանած արտակարգ իրավիճակների
ծառայության աշխատակիցները նրան շենքի՝ դրսի կողմից, անմիջապես, անվնաս իջեցրին
պատուհանի վրայից և տեղափոխեցին շտապ օգնության մեքենայի մեջ: Դատելով ամեն ինչից
Ատիշեն վնասվածքներ չէր ստացել: Մի քանի վայրկյան անց Վահիկը դուրս ելավ. նա
ամբողջովին արյունոտված էր, հատկապես շատ էր տուժել նրա դեմքը: Վահիկն այնպիսի
տեսք ուներ, կարծես նոր էր վերադարձել ռազմի դաշտից: Նա մի կերպ, ուժերը
հավաքելով, մոտեցել էր բնակարանի մուտքի դռանը և բացել էր այն, որպեսզի օգնության
հասած ծառայությունները հեշտությամբ բնակարան մտնեին և կարողանային կատարել իրենց պարտականությունները:
Չնայած աղմուկին և ժխորին անընդհատ լսվում էր Ատիշեի սրտաճմլիկ ու միալար
հեծկլտոցը: Շտապ օգնության աշխատողները փութաջանորեն մոտեցան Վահիկին և,
տեղափոխելով նրան շտապ օգնության մեքենայի մեջ, իսկույն հեռացան:
Պայթյունի հետևանքով ավերվել էր
ապակեպատ պատշգամբը և խոհանոցը: Վահիկը հետագայում տանտիրոջն ամբողջովին հատուցեց պատճառած
նյութական վնասը:
Ատիշեն, իրոք, ինքնասպանության
փորձ էր արել. նա բացել էր խոհանոցում տեղադրված գազօջախի կոճակները և միացրել էր
բաց էլեկտրական սպիրալով աշխատող մազերը չորացնելու դյուրակիր սարքը պատշգամբում,
իսկ ինքն առանձնացել էր ննջասենյակում, որը գտնվում էր պատշգամբի ետևում: Գազը
կուտակվելուն պես, բնականաբար, պայթյունն անխուսափելի կլիներ: Պայթյունի ժամանակ
նա վնասվածքներ չէր ստացել, որովհետև գտնվել էր ննջասենյակում, բայց անչափ վախեցել
էր:
Զոհվեց միայն փոքրիկ, սպիտակ, փափկամազիկ
շնիկը, որն այդքա՜ն լեցուն էր կյանքով: Հրշեջները նրան գտել էին խոհանոցում,
պայթյունից կտոր-կտոր, մասնատված և արնաթաթախ: Խե՜ղճ, փոքրի՜կ, անմե՜ղ շնիկ:
Վահիկն ու Ատիշեն այլևս
չվերադարձան այդ բնակարանում ապրելու: Ըստ ինձ հասած տեղեկությունների, Վահիկն
ապաքինվել էր, բայց դեմքի վրա մնացել էին բավականին նկատելի և խորը այրվածքի
հետքեր: Մենք չգիտենք՝ արդյո՞ք Վահիկը շարունակում է ապրել իր Ատիշեի հետ, թե՞ ոչ,
ինչպես նաև՝ ինչու՞ էին նրանք այդքան հաճախ կռվում, և ինչո՞ւ էր Ատիշեն լաց
լինում… Չգիտենք նաև՝ արդյո՞ք Ատիշեն գնահատեց իր ամուսնու սխրանքը, թե՞ ոչ: Չէ՞
որ, նա առանց երկմտելու ընդհառաջ գնաց ակնհայտ վտանգին, որպեսզի փրկի իր սիրելիին:
Իսկ միգուցե, ինչպես արևելքի հանրահայտ բանաստեղծ ու փիլիսոփա Օմար Խայամն է
ասում. «Մեկին մի մանրուք տաս,
ամբողջ կյանքում կհիշի, մեկին էլ կյանքդ նվիրես, չի էլ հասկանա»: Մի բան է միայն պարզ, որ Ատիշեն հարազատ մնաց իր
անվան նշանակությանը և կրակի մատնեց մեր շենքը՝ պայթեցնելով բնակարանը ու վտանգի
ենթարկելով մեզ՝ շենքի բնակիչներիս:
Կալիֆորնիա, Գլենդեյլ
3 օգոստոսի, 2016թ.
