Երգում է երգի փարավոն Շառլ Ազնավուրը…

Այս փոքրիկ պատմվածքը նվիրվում է հանրահայտ

բանաստեղծ, կոմպոզիոր, դերասան, երգիչ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում

Հայաստանի մշտական դեսպան, Շվեյցարիայի

Համադաշնությունում Հայաստանի Հանրապետության

արտակարգ և լիազոր դեսպան Շառլ Ազնավուրին:

             

Ես այն ժամանակ շատ երտասարդ էի և գտնվում էի գործուղման մեջ: Աշխատում էի մի գիտա-հետազոտական ինստիտուտում, որտեղից ինձ ուղարկել էին Մոսկվայում գտնվող մի ուրիշ գիտահետազոտական ինստիտուտ՝ ինչ-որ գիտա-փորձարարական մեթոդի հետ ծանոթանալու համար:

            

Ես կանգ էի առել Մոսկվայի մի կիսամութ ու անշուք հյուրանոցում: Չնայած, հյուրանոցը ցածրակարգ էր, ես շնորհակալ էի ճակատագրից, որ բնակվելու տեղ էի գտել, որովհետև այն տարիներին շատ դժվար էր տեղավորվել՝ այն էլ Խորհրդային Միության մայրաքաղաքի հյուրանոցներում:

            

Ես իրերս իմ համարում տեղավորելուց հետո դուրս եկա զբոսնելու: Հյուրանոցի միջացքում, մի անկյունում հայելի էր ամրացված պատին, որի առջև մի աղջիկ սանրում էր մազերը: Աղջիկը բավականին գեղեցիկ էր՝ շեկ ու փարթամ մազերով, կապույտ ու վճիտ աչքերով և բավականին հրապուրիչ ու բարեկազմ: Անցնելով նրա կողքով, ես ակամա հաճոյախոսեցի: Ասացի, որ նա բավականին գեղեցիկ է և իզուր է փորձում էլ ավելի գեղեցկանալ: Նա ժպտաց՝ ցույց տալով իր սպիտակ և հավասար ատամնաշարը: Ես համարձակություն ստանալով նրա հմայիչ և քաջալերիչ ժպիտից, խոսքի բռնվեցի նրա հետ: Չգիտեմ, ինչպես եղավ, բայց ընդամենը մի քանի րոպե հետո մենք արդեն համբուրվում էինք՝ բոլորովին ուշադրություն չդարձնելով մեր կողքից անցնող-դարձող մարդկանց վրա: Ըստ երևույթին մեր հրապուրանքը փոխադարձ էր ու չափազանց ուժգին, որ մենք՝ առանց երկար-բարակ մտածելու՝ այդպես թեթևամտորեն էինք վերաբերվում մեր նոր ստեղծված և դեռևս փխրուն հարաբերություններին:

            

Ինչպես ասացի, մենք համբուրվում էինք, զրուցում ու միմյանց զանազան հարցեր էինք տալիս՝ ավելի լավ իրար ճանաչելու ակնկալիքով: Ես չմոռացա հպարտանալ մեր՝ ֆրանսահայ բանաստեղծ, կոմպոզիտոր, դերասան, երգիչ Շառլ Ազնավուրով, ում երգի արքա, երգի փարավոն էին կոչում Ֆրանսիայում:

            

Չնայած Շառլ Ազնավուրը շատ հանրահայտ էր ոչ միայն Հայաստանում ու Ֆրանսիայում, այլ նաև ամբողջ աշխարհում, սակայն աղջիկը նրան չէր ճանաչում… Ավելին, նրան թվաց, որ ես պարծենալու համար եմ այդ բոլորը պատմում, որպեսզի բարձրացնեմ իմ ազգի արժանիքները: Ես նրան ասացի.

            

- Շառլ Ազնավուրն այնքան է հայտնի, որ նրա երգերից «Մաման», «Բոհեմը», «Նա», «Դեռ Երեկ» «Ավե Մարիան», «Հավերժական սերը», «Իզաբելը» և այլն երգել են այնպիսի հանրահայտ երգիչներ, ինչպիսիք են՝ Էդիտ Պիաֆը, Լայզա Մինելին, Շերը, Խուլիո Իգլեսիասը, Ռեյ Չարլզը, Պլասիդո Դոմինգոն, Ջո Դասենը, Մստիսլավ Ռոստոպովիչը և այլոք:

            

Նա ինձ չէր հավատում… Չէր հավատում նաև Շառլ Ազնավուրի գոյությանն ու փառքին: Դեռ ավելին, նա չգիտեր վերը նշված երգիչներից ոչ մեկին…

Աղջիկը գավառացի էր, բանից անտեղյակ, բացի դրանից Խորհրդային Միությունում այնքան խանդավառված չէին արտասահմանյան երգիչների կամ խմբերի  երգերը մատուցելով ու գովաբանելով:

           

- Ես միայն մերոնց գիտեմ, - անտարբեր ասաց նա…

           

Քիչ անց, չնայած այս տհաճ միջադեպին, մենք արդեն իմ համարում էինք, և մեր մարմինները փշաքաղվում էին փոխադարձ փաղաքշանքներից: Մենք անչափ երջանիկ էինք և ուզում էինք, որ դա անվերջ շարունակվեր…

Էլի՜ մնա՛, մնա՛ ինձ հետ,

Մարմնիս վրա, ձեռքերիս մեջ,

Թևատարա՜ծ, բավարարվա՜ծ,

Խենթ ու խելա՜ռ ու հևասպառ:

Մնա՛ սիրով ու նվաղած,

Եվ գիշերով ցանկապատված,

Սրտիս վրա, առանց ամոթ,

Մնա՛ կրքոտ, մե՜րկ համարյա:*

             

Պատին ամրացված բաժանորդային ռադիոյից լսվում էր «Մայակ» ռադիոկայանի հաղորդումները: Այդ պահին համերգ էր. երգում էին արտասահմանյան էստրադայի աստղերը: Հանկարծ հաղորդավարը հստակ և հանդիսավոր հաղորդեց.

            

- Հարգելի ռադիոլսողներ, իսկ հիմա Ձեզ համար կերգի ֆրանսիացի հանրահայտ երգիչ, երգի փարավոն Շառլ Ազնավուրը: Դուք կլսեք նրա նշանավոր «Իզաբել» երգը:

            

Այդ կրքոտ, սիրային երգի հեղինակը հենց ինքը՝ Շառլ Ազնավուրն է, որտեղ բազմիցս հոլովվում է նրա երբեմնի սիրած աղջկա՝ Իզաբելի անունը: Իզաբել անվան հաճախակի կրկնությունը հառաչանքի տեսքով՝ մի առանձին հմայք է տալիս այդ երգին.

Երբ ինձ հետ ես, ժամերը վայրկյանների պես են թռչում,
Մինչ օրերն առանց քեզ ասես տևում են տարիներ,
Երբ ես քո կողքին չեմ, ողջ աշխարհն է խավարում, 
Քանզի քոնն են իմ մտքերն ու երազներն, իմ սե՜ր:
Իզաբե՛լ, Իզաբե՛լ, Իզաբե՛լ,
Իզաբե՜լ, Իզաբե՜լ, իմ սե՜ր:*

             

Մի պահ երկուսս էլ կանգ առանք… Աղջիկը մոռացավ, թե մենք ինչով էինք զբաղված. նա կլանված, երանելի հայացքով ունկդրում էր այդ հիասքանչ երգը… Հետո նա ուշադիր ու մտազբաղ նայեց աչքերիս մեջ, վերջապես հասկացավ, թե ում մասին էի ես պատմում… Այնուհետև, պինդ գրկելով ինձ, այդ երգի հնչյուների ներքո, կրքոտ համբույրների մի տարափ դրոշմեց իմ վառվող շուրթերին…

* Շառլ Ազնավուր, «Մնա» բանաստեղծությունից մի հատված:

* Շառլ Ազնավուր, «Իզաբել» երգից մի հատված:

ՄԱՐՏԻՆ ՇԻՐԻՆՅԱՆ

Կալիֆորնիա,Գլենդեյլ

12 փետրվարի, 2015թ.