Բարիգա (ուրվանկար)

Քանի որ Լոս Անջելեսի «Super King» ուտելիքի սուպերմարկետն ամենախոշորն է, ես ամբողջ շաբաթվա ուտելիքը գնում եմ այնտեղից: Ամեն չորեքշաբթի, առավոտյան լինում եմ այդ սուպերմարկետում և լիքը լցնելով իմ հնամաշ, բայց շատ սիրելի ավտոմեքենայի՝ ճապոնական արտադրության՝ «Toyota  Cressida»-ի բեռնախցիկն ուտելիքով, վերադառնում եմ տուն: Երբեմն էլ, բայց ոչ հաճախ, այնտեղ եմ գնում տիկնոջս հետ: Այդ օրերին պետք է, բնականաբար, համբերությամբ զինվեմ, քանի որ կանայք շատ դանդաղ են զուգվում-զարդարվում տնից դուրս գալիս: Ամուսնացած տղամարդիկ ինձ կհասկանան, չէ՞ որ նրանք նույնպես, ամենայն հավանականությամբ, հայտնվում են այդպիսի իրավիճակներում, այն էլ՝ բազմաթիվ անգամներ… Չնայած այդ հանգամանքին, կանանց մեծ մասը, տնային տնտեսություն վարելիս, չափազանց գործունյա է ու արագաշարժ, էլ չեմ խոսում աշխատող կանանց մասին, հակառակ դեպքում չէին հասցնի անել և ո՛չ մի բան՝ ճաշ եփել, տուն հավաքել, լվացք անել, արդուկ անել, երեխաների կամ թոռների դաստիարակությամբ զբաղվել և էլի շատ ու շատ բաներ:

           

- Կգա՞ս ինձ հետ, գնում եմ «Super King», - ասացի կնոջս մի չորեքշաբթի առավոտյան:

           

- Կգա՛մ, - կարճ պատասխանեց նա, - մի տաս րոպեից պատրաստ կլինեմ:

           

Անկասակած, եթե կինն ասում է՝ տաս րոպեից պատրաստ կլինի, ապա աչքիդ առաջ պետք է առնվազն երեք անգամ ավելի ժամանակ ունենաս, այսինքն՝ երեսուն րոպե: Տաս րոպե անց նա, իհարկե՛, դեռ պատրաստ չէր: Ես այդ ընթացքում հասցրեցի հագնվել, լվացվել, սափրվել և նույնիսկ երեկվա «Ասպարեզը» ծայրից ծայր աչքի անղկացրեցի: Մի տաս րոպե էլ՝ հեռուստացույց դիտեցի և համբերությունս հատավ: Որպեսզի ավելորդ տեղը վիճաբանություն չսկսվի մեր միջև, ես դուրս թռա բնակարանից և սկսեցի սպասել նրան փողոցում, ավտոմեքենայիս մեջ՝ ռադիո լսելով:

           

Վերջապես կինս եկավ, փա՜ռք Աստծո… Նա ուշադիր նայեց դեմքիս՝ տեսնելու՝ արդյո՞ք զայրացած եմ, թե՞ ոչ: Ես ձևացրեցի, թե ոչինչ էլ չի եղել: Չգիտեմ հավատա՞ց, թե՞ ոչ: Իմիջիայլոց, ինձ միշտ էլ հետաքրքրել է, թե կանայք ո՞ր դեպքերում են բավարարվածության զգացում ունենում՝ երկար սպասեցնելուց հետո՞, թե՞ միայն այն դեպքերում, երբ ամուսինները համբերությամբ սպասում են նրանց: Ինչևիցե, պատահաբար երկուսիս տրամադրությունն էլ, բարեբախտաբար, բարձրացավ, երբ ռադիով հաղորդեցին մեր սիրած երաժշտությունը՝ Փոլ Սենեվիլի «Ամուսնություն՝ հիմնված սիրո վրա» (Paul de Senneville “Mariage D'amour”) ստեղծագործությունը, որը, չգիտես ինչու, համացանցում հայտնի է որպես Ֆրեդերիկ Շոպենի «Գարնանային վալս» (Frederic Chopin – “Spring Waltz”) անունով, իհարկե՛, ո՛չ  Ֆ. Շոպենի մեղքով:

           

Մի սովորական օր էր՝ արևոտ, լուսավոր ու հաճելի, ինչպես միշտ: Շատ հաճելի էին, հատկապես մայթերը զարդարող կապույտ, մանուշակագույն, վարդագույն, կարմիր, դեղին, սպիտակ գույնի գեղեցիկ ծաղիկներով ամփոփված փթթուն, դեկորատիվ ծառերը, որոնք կարծես նույն տեսակի ծաղիկներից կազմված հսկայական ծաղկեփնջեր լինեին: Երբ կանգնում ես այդ հրաշագեղ ծառերի կողքին և ունկնդրում նրանց վրա թառած գույնզգույն թռչունների դայլայլը, ապա այնպիսի տպավորություն ես ստանում, որ կարծես դրախտում հայտնվեցիր… Այո՛, իսկապես, անչափ հաճելի էր ու գեղեցիկ… Եվ իզուր չէ, որ Լոս Անջելես թարգմանաբար հրեշտակների քաղաք է նշանակում:

           

Լոս Անջելեսի «Super King» ուտելիքի լայնարձակ սուպերմարկետը, սովորականի պես, մարդաշատ էր: Ավտոմեքենաների ընդարձակ կայանատեղում դժվարությամբ մի ազատ տեղ գտա ավտոմեքենայիս համար: Երբեմն այնքան մարդաշատ է լինում, որ նույնիսկ անվասայլակները չեն հերիքում… Այստեղ կարելի է հանդիպել ամենատարբեր ազգությամբ ամերիկացիների՝ չինացիների, վիետնամցիների, կորեացիների, ճապոնացիների, ֆիլիպինցիների, իսպանախոս լատինոների, ովքեր ապրում են Դոմինիկյան հանրապետությունում, Կուբայում, Մեքսիկայում, Պուերտո Ռիկայում, Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկայում, որոնց հայերը, չգիտես ինչու, բոլորին էլ «մեքսիկներ» են անվանում, չնայած անգլերենով «մեքսիկ» բառ չկա, այլ կա «մեքսիկան» (Mexican), որ նշանակում է՝ մեքսիկացի, ինչպես նաև հայերի, արաբների, ռուսների, ուկրաինացիների, բելոռուսների, գերմանացիների և այլոց:

           

Կինս և ես սիրում ենք, հատկապես՝ «Super King» սուպերմարկի՝ ուտելիքի տեսականու բազմազանությունը: Այստեղ Ձեզ կառաջարկեն ամենատարբեր տեսակի բանջարեղեն, կանաչեղեն, մրգեր, մսամթերք, ձկնեղեն, պահածոյացված ուտելիքներ, հյութեր, ալկոհոլային և ոչ ալկոհոլային խմիչքներ, հացամթերք և խմորեղեն, խոհանոցային ու հիգիենայի պարագաներ և այլն, և այլն: Քիչ չեն նաև հայաստանցիներից շատերին անծանոթ սննդի տեսակները, օրինակ՝ յամս (yams), քեյլ (kale), պապայա (papaya), տորտիլա (tortilla), ավոկադո (avocado), տոմատիլո (tomatillo): Սուպերմարկետում առաջարկվող ուտելիքի տեսականին հատուկ հարմարեցված է Լոս Անջելեսում բնակվող գրեթե բոլոր ազգերի, ներառյալ նաև հայերի քիմքին, ճաշակին և խոհանոցին: Հետևաբար, այնքան էլ զարմանալի չէ, որ Դուք, որպես ներգաղթյալ, հանդիպեք այնպիսի ուտելիքի տեսակների, որոնց երբեք չէի՛ք տեսել և չէի՛ք համտեսել Ձեր սիրասուն հայրենիքում…

           

Չնայած չորեքշաբթիները մեզ համար սովորական, միօրինակ էին դարձել՝ «Super King» հաճախելու առումով, սակայն այդ օր անակնկալի եկանք, երբ վճարելիս, դրամարկղի մոտ, գանձապահուհու կրծքին փակցված, անգլերեն գրված նրա անունը կարդացինք՝ BARIGA: Առաջինը դա կինս նկատեց և ասաց.

           

- Ի՜նչ տարօրինակ անուն ունի այս գեղեցիկ աղջիկը:

           

Խորhրդային  տարիներին ապրած գրեթե բոլոր մարդիկ քիչ թե շատ գիտեն ռուսերեն, իսկ ռուսերենով «барыга» նշանակում է՝ գողուն, թմրանյութեր, կասկածելի ծագման ոգելից խմիչքներ վաճառող խաբեբա առևտրական: Ես մտքումս անմիջապես բացառեցի այն հանգամանքը, որ աղջկա ծնողները երբևէ ապրել էին Խորհրդային Միությունում, քանի որ կիմանային այդ անչափ վիրավորական բառի իմաստը և այդպիսի անունով չէին գրանցի նրան: Դեռ ավելին, եթե ռուսական միջավայրում որևէ մեկը հանդգնի մեկ ուրիշին «барыга» անվանել, ապա, ամենայն հավանականությամբ, կռիվ կծագի այդ երկուսի միջև: Նույնիսկ ռուսական պախարակող երգեր կան «барыга»-ների մասին: Ահա՛ մի քառյակ Ալեքսանդր Վեստովի «Բառիգա» երգից՝ 

Барыга грешный – 
Его судьба
Он сам не здешний – 
Его беда.
Весы накулит,
Стрелочка ползёт,
Братвы копейка,
Его не жмёт.

           

Երբ մեր հերթը հասավ, աղջիկը բարևեց մեզ և հարցրեց, թե ինչպես ենք, որովհետև այդպես ընդունված է: Մենք էլ նույն կերպ վարվեցինք: Այնուհետև անգլերենով խնդրեցի.

           

- Please, register my cell phone number for points (խնդրում եմ գրանցեք իմ բջջային հեռախոսի համարը՝ միավորների համար):

           

- OK (շատ լավ):

           

- Seven-four-seven, two-three-one, eight-seven-zero-five (յոթ-չորս-յոթ, երկու-երեք-մեկ, ութ-յոթ-զրո-հինգ):

           

Երբ միավորների ընդհանուր գումարը հասնում է 400-ի, «Super King»-ն անվճար մի քանի տեսակ ուտելիք կամ ապրանքատեսակ է առաջարկում իր մշտական հաճախորդներին՝ 4-5 դոլար արժողությամբ, օրինակ՝ մեկ շիշ ձեթ, մեկ գալոն հյութ, մեկ փաթեթ կաթով սուրճ և այլն՝ գնորդներին հրապուրելու համար: Ընդհանրապես հաճախորդներին շահագրգռելով, ուտելիքի սուպերմարկետ բերելու նպատակով, շաբաթվա մի քանի օրերի ընթացքում որոշ ապրանքատեսակների համար հատուկ գնային զեղչեր (specials) են նախօրոք հայտարարում՝ ընդհուպ մինչև 2-3 անգամ: Նույն նկատառումներից ելնելով մի քանի ուտելիքի տեսակներ էժանանում են նաև նախատոնական օրերի ընթացքում:

           

Աղջիկը շլացուցիչ սպիտակ մաշկ ուներ և կապույտ, գեղեցիկ աչքեր: Պարզից էլ պարզ էր, որ նա լատինո չէր, քանի որ նրանք թուխ մաշկ ունեն: Չկարողանալով զսպել հետաքրքրասիրությունս, հարցրեցի.

           

- Is your name really Bariga? (Ձեր անունն իսկապես Բարիգա է՞):

           

Նա ասաց.

           

- Yes (այո՛):

           

- And do you know that “барыга” in Russian means dealer of stolen goods, drugs and homemade alcohol? (իսկ գիտե՞ք, որ «барыга» ռուսերենով նշանակում է գողացված ապրանքների, թմրանյութերի և տնային պայմաններում պատրաստված ոգելից խմիչքների առևտրական):

           

- Yes, I know (այո, գիտեմ): I am Armenian-American and… (Ես հայ-ամերիկացի եմ և…)

           

- Հայ ե՞ք, - զարմացած ընդհատեցի ես նրան:

           

- Այո՛, հայ եմ, իսկ Բարիգա կնշանակե՝ «Բարի եգար», ո՛չ թե ան, ինչ ըսիք, և արդեն ուրիշներն ալ նույնը ըսած էին քանի մը անգամ:

           

- Իսկ միգուցե փոխեի՞ք Ձեր անունը: Գեղեցիկ աղջիկ եք, և այդ անունը Ձեզ բոլորովին սազական չէ:

           

- Ինչու՞: Ո՛չ: Ես անունս շատ կսիրեմ և երբեք չեմ ուզած փոխել զայն:

           

- Ցտեսությու՛ն, Բարիգա՛:

           

- Երթա՛ք բարով, պարո՛ն, - ժպտալով արձագանքեց նա և փութաջանորեն շարունակեց սպասարկել հաջորդ հաճախորդին:

ՄԱՐՏԻՆ ՇԻՐԻՆՅԱՆ

Կալիֆորնիա, Գլենդեյլ

28 դեկտեմբերի, 2017թ.