Այս փոքրիկ պատմվածքը
նվիրվրում է կրտսեր որդուս՝
Հայկի ծննդյան 23-ամյակին:
Մենք՝
երեքս, միասին աշխատում էինք մի հետազոտական ինստիտուտի փոքրիկ լաբորատորիայում:
Լաբորատորիայի ամենաերիտասարդ աշխատակիցները մենք էինք՝ Մանեն, մի գեղեցիկ ու
խանդոտ աղջիկ, որ արդեն հասցրել էր ամուսնալուծվել, Հովիկը և ես: Մնացած
աշխատողներն ավելի տարիքով էին և լուրջ, կարծես ամբողջ աշխարհի հոգսն իրենց էին
տվել, որովհետև շատ լուրջ գիտական խնդիրներով էին զբաղված:
Մենք՝ երեքս, երևի մեր տարիքի պատճառով, հաճախ առանձնանում
էինք նրանցից: Երբեմն միասին ընդմիջման էինք դուրս գալիս, իսկ քանի որ Մանեենց
բնակարանը բավականին մոտիկ էր մեր աշխատավայրին, ժամանակ առ ժամանակ հյուրընկալվում
էինք այնտեղ:
Մի օր Մանեն ընդմիջման ժամին մեզ հրավիրեց
իրենց տուն՝ իր պատրաստած տորթը ճաշակելու: Պետք է նշեմ, որ նա բավականին համեղ էր
պատրաստում, և մենք, իհարկե՛, հաճույքով համաձայնվեցինք: Մենք՝ երեքս, բարձր
տրամադրությամբ, ոտքով ուղևորվեցինք Մանեենց տուն: Ճանապարհին ես նռան հյութ
գնեցի, իսկ ընկերս՝ Հովիկը՝ պաղպաղակ: Հովիկն ամբողջ ճանապարհին կատակում էր: Ես
վաղուց էի նկատել, որ նա անտարբեր չէ Մանեի նկատմամբ, չնայած Մանեն իբր դա չէր
նկատում: Միգուցե պատճառը Հովիկի ցածր հասակն էր… Սակայն դա չէր խանգարում Մանեին
խանդելու այն բոլոր աղջիկներին, որոնց մենք հանդգնում էինք նայել նրա
ներկայությամբ: Այդ պատճառով մենք Մանեի ներկայությամբ աշխատում էին զուսպ լինել և
ցույց չտալ մեր հիացմունքն ուրիշ աղջիկների հանդեպ:
Դուռը բացեց Մանեի մայրը: Մանեն մեզ
առաջնորդեց իր առանձնասենյակը, որը շատ հարմարավետ էր, իսկ բազմաթիվ ծաղիկները և
առատ, բնական լուսավորությունն այնպիսի տպավորությունն էին ստեղծում, որ կարծես
բնության գրկում լինեինք: Մենք նստեցինք
բազմոցին, որի առջև մի փոքրիկ սեղան կար, իսկ բազմոցից մի քիչ հեռու դրված էր
խոշոր էկրանով հեռուստացույցը: Մանեն սիրում էր հեռուստացույց դիտել: Նա ուներ իր
սիրած ալիքներն ու հաղորդումները:
Մինչ մենք հեռուստացույց էինք դիտում,
Մանեն բերեց տորթը, որը ձևավորված էր տարբեր տեսակի հատապտուղներով և մրգերով:
Գույներն այնքան հաջող էին ընտրված, որ ես ու Հովիկը հիացմունքից թեթևակի ծափ տվեցինք:
Մանեն գոհունակ ժպտաց՝ ակնհայտորեն բավարարվելով մեր գնահատականներով: Այնուհետև
նա բերեց պաղպաղակը, հյութը, սուրճը և շրջվելով դեպի ինձ՝ ժպտալով գանգատվեց, որ
հեռուստացույցի ալիքներից մեկը, հենց այն ալիքը, որ նա հաճախակի էր դիտում, լավ չէր ցույց տալիս: Ես մոտեցա հեռուստացույցին, միացրեցի ու,
հերթով ստուգելով ալիքների պատկերների որակը, գտա այն ալիքը, որը վատ էր ցույց
տալիս: Քանի որ մնացած ալիքների պատկերների որակը լավ էր, հասկացա, որ խնդիրն
անտենայի դիրքի մեջ է: Անտենան տեղաշարժելով և հարմար դիրք գտնելով՝ կարողացա
ստանալ որակյալ պատկեր: Բավարարված իմ աշխատանքով, ես շրջվեցի և զարմանքով
նկատեցի, որ Մանեի ու Հովիկի մեջտեղում նստած է արտակարգ գեղեցկության մի աղջիկ… Մի
ակնթարթում մտքովս տերյանական այս տողերն
անցան.
Ուզում եմ մեկին քնքշորեն սիրել,
Ուզում եմ անուշ փայփայել մեկին…*
Աղջիկն այնքան գեղեցիկ էր, որ
անմիջապես գերեց ինձ: Ես նայում էի նրան ու չէի կշտանում: Մտածեցի, միթե՞ կատարվեց
իմ երազանքը, և ես վերջապես հանդիպեցի իմ բաղձալի երկրորդ կեսին, բայց չէ, նա
ավելին էր, քան իմ երազանքի աղջիկը, որովհետև ավելին էր, քան իմ ակնկալիքները: Այդ
պահին ես միայն նրան էի տեսնում, իսկ ընկերներս կարծես մշուշի մեջ լինեին՝ նման
լուսանկարչական ապարատին, երբ կադրում միայն մեկն է ֆոկուսի մեջ, իսկ մնացածները՝ ֆոկուսից
դուրս: Չնայած իմ գերհիացած վիճակին, ես. Միաժամանակ, պարզորոշ նկատում էի, որ
Մանեն չէր խանդում այդ աղջկան, ավելին, անուշիկ ժպտալով կարծես խրախուսում էր ինձ,
իսկ Հովիկը զարմացած նայում էր ինձ և բոլորովին չէր կիսում իմ հիացմունքն այդ
աղջկա նկատմամբ: Ես ո՛չ միայն հիացած էի աղջկանով, այլ նաև զարմացած՝ իմ ընկերների
տարօրինակ վարքագծից:
Ինչևիցե, մի փոքր ուշքի գալուց հետո,
ծանոթացա աղջկա հետ. նրա անունը Նվարդ էր: Մենք խոսում էինք միմյանց հետ՝ առանց
նկատելու իմ ընկերների ներկայությունը: Նրանք էլ, հասկանալով պահի լրջությունը,
լուռ էին և չէին խառնվում մեր խոսակցությանը: Միայն Մանեն շարունակում էր
խորհրդավոր ժպտալ, իսկ Հովիկը քանի գնում՝ լրջանում էր ու տխրում: Դա շատ
տարօրինակ էր, քանի որ նա ասող-խոսող և կատակասեր տղա էր: Ես կարծում էի, որ Մանեն
ժպտալով քաջալերում էր մեր նոր սկսվող հարաբերությունները:
Մեր ընդմիջման ժամն ավարտվում էր, արդեն
ժամանակն էր աշխատավայր վերադառնալու: Մանեն խնդրեց ինձ անջատել հեռուստացույցը:
Ես մոտեցա հեռուստացույցին, մեկ անգամ ևս արագ ստուգեցի Մանեի սիրած ալիքների
որակը և անջատեցի այն: Շրջվեցի ու տեսա, որ Նվարդը չկա… Նա, այդ կարճ ժամանակահատվածն
օգտագործելով, գնացել էր… Առանց անգամ հրաժեշտ տալու: Կրկին զարմացա և հարցրեցի
ընկերներիս, թե ի՞նչ եղավ Նվարդը: Նրանք, ինչպես նրա հայտնվելու ժամանակ էր, տարօրինակ
կերպով ծիծաղեցին:
Աշխատավայրում երեքս էլ լուռ էինք՝
մտասուզված մեր մտքերի մեջ: Կարևոր բան էր տեղի ունեցել. ես սիրահարվել էի, բայց ինչ-որ
բան էր տեղի ունեցել նաև ընկերներիս հետ, որը ես չգիտեի ու չէի հասկանում: Ես
երբեմն գաղտագողի նայում էի նրանց դեմքերին, փորձելով կարդալ նրանց մտքերը, բայց նրանք
խնամքով ձևացնում էին, թե իբրև ոչինչ էլ չի եղել, և ամեն ինչ առաջվա նման է:
Լարվածությունը, քանի գնում, մեծանում էր: Ես չդիմացա և, մոտենալով Հովիկին,
խնդրեցի աշխատանքից հետո մի քիչ քայլել: Նա անմիջապես համաձայնվեց: Ակնհայտորեն դա
նրա սրտով էր:
Մենք շատ անգամներ էինք Հովիկի հետ
զբոսնել, բայց այս անգամ ուրիշ զգացողույթուն ունեինք երկուսս էլ: Հովիկն ասաց, որ
Մանեն էլ էր ցանկություն հայտնել՝ միանալ մեզ, բայց նա կտրականապես մերժել էր
նրան: Միանգամայն պարզ էր, որ իմ ընկերները՝ երկուսն էլ ցանկություն ունեին խոսել
ինձ հետ Նվարդի մասին:
Խոսակցությունը սկսեցի ես: Նրան պատմեցի,
թե ինչքան եմ հրապուրված Նվարդով, որ մտադրություններս անգամ այնքան լուրջ են, որ
պատրաստ եմ հենց հիմա, նույնիսկ Նվարդին լավ չճանաչելով, ամուսնանալ նրա հետ: Նա
ուշադիր լսեց ինձ, այնուհետև, մի խոր հոգոց հանելուց հետո, ասաց.
- Ձե՛ռք քաշիր Նվարդից:
- Բայց ինչու՞, - ասացի ես, - միթե՞
իմ այս խոստովանությունը լսելուց հետո այդպիսի պատասխան կարող ես տալ ինձ:
- Այո՛, - ասաց նա, - որովհետև դու
ամեն ինչ չէ, որ գիտես: Դու կարծում ես պատահականություն է՞ր, որ Նվարդը քեզ համար
աննկատելի հայտնվեց և նույնքան աննկատելի կերպով անհետացավ, առանց նույնիսկ քեզ
հրաժեշտ տալու: Նվարդին ես մի քանի անգամ հանդիպել եմ Մանեենց տանը: Նվարդը Մանեի
ընկերուհին է և միաժամանակ նրա հարևանուհին: Նվարդն այն միակ աղջիկն է, որին Մանեն
չի խանդում, որովհետև նա կաղ է, այն էլ երկու ոտքից… Եթե դու տեսնեիր, թե ինչպես է
տեղաշարժվում Նվարդը, այո՛, այո՛, տեղաշարժվում, ո՛չ թե քայլում, դու այդքան չէիր
հիանա նրանով: Չէ՞ որ դու նրա արտաքինով էիր այդքան հիացած, այդպես չէ՞, իսկ նրա
արտաքինը, մեղմ ասած, այնքան էլ հրապուրիչ չէ: Նվարդը հաշմանդամ է ի ծնե: Նա
ամաչում էր քեզնից, նա չէր ուզում իր հաշմանդամությունն ի ցույց դնել քեզ: Դրա
համար էլ օգտվելով առիթից, որ դու հեռուստացույցի մոտ ես և կանգնած ես մեջքով դեպի
մեզ, աննկատ եկավ և նստեց բազմոցին ու նույնքան էլ աննկատ փախավ… Այո՛, փախավ
քեզնից, որովհետև տեսավ, թե ինչպես ես սիրահարված նայում իրեն, իսկ դա նրան ցավ էր
պատճառում: Նվարդը խելոք աղջիկ է և գերզգայուն, նա շատ լավ ըմբռնում է, որ դուք միասին
երբեք երջանիկ չեք լինի: Չէ՞ որ նա, որպես հաշմանդամ, թերարժեքության բարդույթ ունի,
իսկ ամուսնանալով քեզ հետ՝ այն ավելի կխորանա՝ ուղեկցելով նրան իր ողջ կյանքում: Նա
շատ հպարտ է և թույլ՝ զիջողության գնալու համար: Նվարդը մերժում է քեզ և խնդրել է
Մանեին հաղորդել դա քեզ…
Տարիներ անցան: Ի վերջո, Մանեն և
Հովիկն ամուսնացան և երեխաներ ունեցան: Ես նույնպես ամուսնացա և երջանիկ եմ իմ
ընտանիքով, բայց երբեմն հիշում եմ Նվարդին ու մի բութ ցավ եմ զգում սրտիս
վրա…Միգուցե՞ ավելի երջանիկ կլինեի Նվարդի հետ… Աստվա՜ծ իմ, ինչու՞ բնությունն
այդքան դաժան է վարվել նրա հետ…
Մենք բաժանված ենք: Օրերի փոշին
Դեռ չի աղոտել քո դեմքը գունատ.
Բայց ես օտար եմ արդեն այն հուշին,
Ուր վեհ էր երազն ու բախտը ժլատ:*
* Գարուն, Վահան Տերյան,
* Անդարձություն, Վահան Տերյան
Կալիֆորնիա,
Գլենդեյլ
4
hոկտեմբերի, 2014թ.
